نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری تخصصی سیاست‌گذاری عمومی، گروه علوم سیاسی، دانشکده علوم سیاسی، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

2 استادیار گروه روابط بین‌الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران

3 استادیار گروه روابط بین‌الملل، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران.

چکیده

از قبل وقوع انقلاب اسلامی، ایران یک کشور تحریم­خیز محسوب می‌شود. بنابراین همیشه درصدد بوده که راهکارهایی را برای مقابله با تحریم مدنظر قرار دهد. از آنجایی که بکارگیری قدرت سخت دارای هزینه­های گزاف هست، و با توجه به اینکه سیاستگذاری، مبتنی بر کمترین هزینه و بیشترین سود می‌باشد، کشورها در تلاش هستند تا از قدرت نرم بهره گیرند. از این رو این پژوهش با بکارگیری روش تحلیلی، انجام مصاحبه از اساتید متخصص و نخبگان حوزه تحریم و سیاست‌گذاری و همچنین منابع کتابخانه‌ای قصد دارد به تحلیل سیاست­گذاری عمومی ایران در وضع موجود با توجه به قدرت نرم در مقابله با تحریم‌های یکجانبه آمریکا بپردازد و نیز به این پرسش پاسخ دهد که راهکارهای سیاست‌گذاری عمومی ایران در مقابل تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا، از منظر قدرت نرم، چیست؟ یافته‌های پژوهش حاکی از آن است که مؤلفه­های فرهنگی و سیاست خارجی قدرت نرم بعنوان راهکار کاهش اثر تحریم در نظر گرفته شده­اند. اما در مؤلفه سیاسی، اقتصادی، استراتژیک قدرت نرم، که توجه اصلی تحریم به این حوزه بوده، ایران دارای آسیب و راهکارهایی را برای مقابله با تحریم در نظر گرفته است. راهکارهای کشور در بعد قدرت نرم بر مبنای اقتصاد مقاومتی، مدل ابهام خلاق، نظریه آشوب یا اثر پروانه‌ای، مدل اقتضائی، تعامل با کشورهای تحریمی یا همسایه قرار دارد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Iran's public policy against US unilateral sanctions from the perspective of soft power

نویسندگان [English]

  • fatemeh najafzadeh 1
  • mashalla heidarpour 2
  • mhmd torabi 3

1 PhD Student in Public Policy, Department of Political Science, Faculty of Law, Theology and Political Science, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.

2 Assistant Professor, Department of Social Science, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Social Science, Qom Branch, Islamic Azad University, Qom, Iran.

چکیده [English]

Since before the Islamic Revolution, Iran was considered a sanctioned country. Therefore, it has always sought to find solutions to counter sanctions. Because the use of hard power has a high cost, and given that the policy is based on the lowest cost and highest profit, countries are trying to use soft power. Therefore, this study intends to analyze the general policy of Iran in the current situation with regard to the soft power in the face of unilateral US sanctions by using the analytical method, conducting interviews with expert professors and elites in the field of sanctions and policy-making, as well as library resources. Also answer the question, what are the public policy strategies of Iran in the face of unilateral US sanctions, from the perspective of soft power? The research findings indicate that the cultural components and foreign policy of soft power are considered as a way to reduce the effect of sanctions. But in the political, economic, strategic component of soft power, which has been the main focus of sanctions in this area, Iran has harms and has considered strategies to counter sanctions. The country's strategies in the dimension of soft power are based on resistance economy, creative ambiguity model, chaos theory or butterfly effect, contingency model, interaction with sanctioned or neighboring countries

کلیدواژه‌ها [English]

  • Public Policy
  • Sanctions
  • Soft Power
  • Ideology
  • Tactic
اشتریان، کیومرث (1386). سیاست‌گذاری عمومی ایران. تهران: نشر میزان.
ایزدی، حجت الله (1387). «مبانی قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات بسیج، سال یازدهم، زمستان، شماره 41.
ایوانز، گراهام و نونام، جفری (1381). فرهنگ روابط بین‌الملل؛ ترجمه حمیرا مشیرزاده و حسین شریفی طرازکوهی، تهران: نشر میزان.
بشلر، ژان (1370). ایدئولوژی چیست؟ نقدی بر ایدئولوژی‌های غربی. ترجمه علی اسدی، تهران: شرکت سهامی انتشار.
بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir
جعفری، سید اصغر (1395). «نقش امام خمینی در شکل‌گیری قطب قدرت اسلامی»، فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، 5(18)، صص103-75.
جلالی راد، محمدصادق؛ سپهرنیا، رزیتا (1396). «شاخص‌های فرهنگ سیاسی جمهوری اسلامی ایران در بعد کلان از دیدگاه نخبگان»، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 7(23)، صص 133-158.
جلالی‌راد، محمدصادق (1400). مصاحبه تخصصی، تهران.
جنیدی، رضا؛ مولایی، مسعود (1398). «راهبردهای مبتنی بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مقابله با قدرت هوشمند ایالات متحده آمریکا»، راهبرد سیاسی، 3(8)، صص 89-65.
چهاردولی، عباس، قاسمی بنابری، حمیدرضا (1398). مبانی و اصول سیاست‌گذاری با رویکرد تطبیقی (اسلام و غرب). تهران: مرکز انتشارات راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی.
حبیبیان، محمدحسن؛ صبوری، محمدحسن (1391). «جنگ نرم و امنیت فرهنگی جمهوری اسلامی ایران»، امنیت پژوهی، 11(40)، صص 52-31.
خامنه‌ای، سیدعلی (1397). بیانات در دیدار با اقشار مختلف مردم (22/05/1397). قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir
خامنه‌ای، سیدعلی (الف) (1393). بیانات در دیدار با مسئولان وزارت خارجه و سفرا و رؤسای نمایندگی‌های جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور(22/05/1393). قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir
خامنه‌ای، سیدعلی (ب) (1393). بیانات در دیدار با مسئولان نظام (16/04/1393). قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir
خدادادی، محمد (1397). منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در آمریکای لاتین. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده تاریخ و مطالعات سیاسی، دانشگاه باقرالعلوم(علیه السلام).
دانش‌فرد، کرم الله (1394). مبانی خط‌مشی‌ گذاری عمومی. چاپ دوم، تهران: نیاز دانش.
دهشیری، محمدرضا (1398) مصاحبه تخصصی، تهران.
سعیدی‌نژاد، حمیدرضا؛ آریاپوران، سعید (1389). «رابطه هویت قومی و سنخیت فرهنگی با ارزش‌های سیاسی و اجتماعی دانشجویان»، دوفصلنامه پژوهش جوانان، فرهنگ و جامعه، 5(2)، صص 52-29.
سند چشم‌اندار جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴، قابل دسترسی در: https://farsi.khamenei.ir
صالحی‌امیری، سیدرضا (1392). مفاهیم و نظریه‌های فرهنگی، چاپ ششم، تهران: ققنوس.
عبادی، زهرا (1395). تأثیر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران بر اهداف و منافع آمریکا در عراق جدید 2003-2014. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره).
علومی، ابراهیم (1385). «جایگاه تحریم در سیاست‌خارجی ایران»، فصلنامه مطالعات منطقه‌ای: اسراییل شناسی و آمریکا شناسی، 7(1و2)، 78-55.
علیزاده، علی‌اکبر (1388). «ریشه‌های منازعه بین ایران و آمریکا»، فصلنامه دین و سیاست، 6(21)، صص 104-91.
قریب، حسین (1392). «عقلانیت و سیاست‌گذاری خارجی»، فصلنامه راهبرد، 22(68)، صص 126-105.
قنبرلو، عبداله (1390). «الگوهای قدرت نرم در خاورمیانه»، مطالعات قدرت نرم، 1(1)، صص 36-7.
کریمی منجرمویی، یعقوب (1390). بازشناسی مؤلفه‌های قدرت نرم ایران در منطقه خاورمیانه. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه یاسوج.
کیانی، داوود (1398) مصاحبه تخصصی، تهران.
کیوان‌حسینی، سیداصغر؛ جمعه‌زاده، راحله (1392). «تبیین نظری قدرت نرم بر مبنای نگرشی فرا«نای» به کاربست منابع غیر مادی قدرت در سیاست خارجی»، پژوهش سیاست نظری، 1(13)، صص 160-139.
لال، جیمز (1379). رسانه‌ها، ارتباطات، فرهنگ؛ رهیافتی جهانی، مترجم: مجید نکودست، چاپ اول، تهران: مؤسسه انتشاراتی روزنامه ایران.
لستر، جیمز پی، استوارت، جوزف. (1381). فرایند خط‌مشی‌گذاری عمومی رویکردی تکاملی. ترجمه مجتبی طبری و مجتبی میکاییلی و سهیل خورشیدی، تهران: نشر ساوالان.
لعل علی زاده، محمد؛ احمدپوراردجانی، مژگان (1390). «جهانی شدن فرهنگی و قدرت نرم، ضرورت سیاست‌گذاری جدید با رویکرد نرم افزارانه»، مطالعات قدرت نرم، 1(3)، صص 217-193.
مایلی، محمدرضا؛ مطیعی، مریم (1395). «قدرت نرم در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، مطالعات روابط بین‌الملل، 9(35)، صص207-190.
متقی، ابراهیم (1398) مصاحبه تخصصی، تهران.
مشیرزاده، حمیرا (1396). «آسیب‌شناسی سیاست‌گذاری خارجی: مبانی نظری»، فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی، 3(1)، صص 27-9.
ملک محمدی، حمیدرضا (1398) مصاحبه تخصصی، تهران.
نای، جوزف (1389). قدرت نرم: ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل. ترجمه محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (علیه السلام).
الوانی، سیدمهدی، شریف‌زاده، فتاح (1387). فرآیند خط‌مشی‌گذاری عمومی. چاپ ششم، تهران: انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی.
هاولت، مایکل، رامش، ام، پرل، آنتونب (1394). مطالعه خط‌مشی عمومی؛ چرخه‌های خط‌مشی و زیر نظام‌های خط‌مشی. ترجمه عباس منوریان و ابراهیم گلشن، تهران: مؤسسه کتاب مهربان نشر.
Allport, Gordon Willard. (1968). The Person in Psychology. Boston: Beacon Press.
Carter, Barry. E. (1988). International Economic Sanctions: Improving the Haphazard US Legal Regime. Cambridge: Cambridge University Press.