نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران.
2 استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه زنجان، زنجان، ایران.
3 دانشجوی دکتری رشته تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، قم، ایران.
چکیده
رشد اخلاقی فرآیند زمینه‌سازی و به کارگیری شیوه‌هایی برای شکوفا‌سازی، تقویت و ایجاد صفات و رفتارهای اخلاقی، و اصلاح و از بین‌بردن رفتارها و آداب غیراخلاقی در انسان است. بی‌تردید، اصلاح و تهذیب نفس در سعادت فردی و اجتماعی، و دنیوی و اخروی انسان نقش بسزایی دارد. بر این اساس، این تحقیق به بررسی عوامل رشد اخلاقی و رابطه آن با قدرت نرم از دیدگاه قرآن کریم می‌پردازد. در این پژوهش از روش بررسی اسنادی و کتابخانه‌ای، و تحلیل مباحث استفاده شده است. نتیجة کلی به دست‌آمده این است که رشد اخلاقی از دیدگاه قرآن در جهت تحقق وظایف فردی و اجتماعی، توسعه قدرت نرم با جهت گیری توحیدی به سوی کمال و مصونیت در برابر سایر موانع و مشکلات و ناهنجاری‌ها رهنمون می‌شود قرآن کریم حس اخلاقی و حیات اخلاقی را منبعث از فطرت درونی می‌داند. وجدان اخلاقى همان وجدان عقلایى است. ویژگى هاى اکتسابى در سه ساحت شناختى، عاطفى و رفتارى مورد توجه است و مهم‌ترین عوامل غیر وراثتی مؤثر بر رشد اخلاقی به دو دسته درونی و بیرونی تقسیم گردیدند. در بخش عوامل بیرونی، سه مورد از مهم‌ترین عوامل ـ یعنی خانواده، مدرسه، دوستان و همسالان ـ و در بخش عوامل درونی، دو مورد ـ یعنی عامل ناهوشیاری و اراده تاثیر بسزایی در رشد اخلاق و توسعه قدرت نرم دارند. طبق اصالت اخلاقی، می توان تحولات قدرت نرم(با بینش خدا محوری) را معلول تحول اخلاقی و رشد اخلاق دانست. از این رو می توان شاخصه هایی مانند، خدامحوری، انسان شناسی، اخلاق محوری و عواملی که باعث رشد اخلاق می شود را از مؤلفه‌های قدرت نرم از منظر قرآن بیان نمود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
a
نویسندگان [English]
- alireza kavand 1
- masoud moradi 2
- javad nasiri 3
1 a
2 a
3 a
کلیدواژه‌ها [English]
- a
- قرآن(ترجمه الهی قمشه ای).
- نهج البلاغه ترجمة محمد دشتی (1378). قم: انتشارات لقمان.
- ابن عاشور، محمد بن طاهر (1420 ق). التحریر و التنویر فی تفسیر القرآن، بیروت: مؤسسة التاریخ.
- ابن فارس، احمد (بی تا). معجم مقاییس اللغه، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، بیروت: دار الجیل.
- اتکینسون، ریتا ال و دیگران (1385). روان شناسى هیلگارد، ترجمه محمدنقى براهنى و دیگران، تهران: رشد.
- آذربایجانى، مسعود و دیگران (1382). روان شناسى اجتماعى با نگرش به منابع اسلامى، تهران: سمت و پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
- استرنبرگ، رابرت و دیگران (1389). هوش کاربردى، ترجمه مسعود بابازاده، تهران: ساوالان.
- اسکندری، محمدحسین و اسماعیل دارابکلایی (1383). پژوهشی در موضوع قدرت، انواع، منابع، پیامدها و کنترل آن، قم: پژوهشکدۀ حوزه و دانشگاه.
- افتخاری، اصغر، و همکاران (1387). قدرت نرم و سرمایه اجتماعی. تهران: انتشارات امام صادق(ع).
- باقری، خسرو (1377). مبانی شیوه های تربیت اخلاقی ، تهران: سازمان تبلیغات اسلامی.
- برگر، پیتر و توماس لوکمان (1385). ساخت اجتماعى واقعیت، ترجمه فریبرز مجیدى، تهران: علمى و فرهنگى.
- پاول هنرى ماسن و همکاران (1368). رشد و شخصیت کودک، ترجمه مهشید یاسایى، تهران: نشر مرکز.
- پژوهشکده حوزه و دانشگاه (1383). آرای دانشمندان مسلمان در تعلیم و تربیت و مبانی آن، تهران: انتشارات زیتون، 1383 .
- پناهى، على احمد (1389). «نقش التزام به آموزه هاى دینى در تربیت و استحکام خانواده»، معرفت اخلاقى، ش 2.
- پور احمدی، حسین (1389). قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران. قم: بوستان کتاب.
- جوادی آملی، عبدالله (1384). تفسیر انسان به انسان، تحقیق و تنظیم محمدحسین الهی زاده، قم: اسراء.
- حرّ عاملی، محمد بن حسن (1414 ق). تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه، قم: مؤسسة آل البیت لاحیاء التراث.
- خراسانی، رضا (1387). «جایگاه و نقش قدرت فرهنگی در سیاست خارجی و تأثیر آن بر روند تحولات جهانی »، فصلنامه علوم سیاسی، شماره 41.
- دلشادتهرانى، مصطفى (1376). سیرى در تربیت اسلامى، تهران: ذکر.
- ذولفقاری، مهدی و دشتی، فرزانه (1397). «مؤلفه‌ها و ظرفیت‌های قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در دیپلماسی فرهنگی»، دو فصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره 2، پاییز و زمستان.
- راسل، برتراند (1367). قدرت، ترجمۀ نجف دریابندری، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412 ق). المفردات فی غریب القرآن، بیروت: دارالعلم.
- رهنمایی، احمد (1387). فلسفه تعلیم و تربیت، قم: انتشارات مؤسسه امام خمینی رحمه الله.
- سیاح، احمد (1372). فرهنگ دانشگاهی عربی به فارسی، تهران: انتشارات اسلام.
- سیف، على اکبر (1379). تغییر رفتار و رفتار درمانى: نظریه ها و روش ها، چ چهارم، تهران: دوران.
- شاذلی، سید بن قطب بن ابراهیم (1412 ق). فی ظلال القرآن، بیروت قاهره، دار الشروق، ١۴١٢ ق. و ترجمۀ مصطفی خرم دل(1387)، چاپ دهم، تهران: احسان.
- شارپ، جین (1389). قدرت نرم و عدم خشونت، ترجمۀ سید رضا مرزانی، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
- شعاری نژاد، علی اکبر (1385). روان شناسی رشد، تهران: انتشارات اطلاعات، چاپ هفدهم.
- طباطبائى، سید محمد حسین (1374). تفسیر المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوى همدانى، قم: جامعه مدرسین.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417 ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعۀ مدرسین حوزۀ علمیۀ قم.
- طریحی، فخرالدین بن محمد (1362). مجمع البحرین، چاپ دوم، تهران: مرتضوی.
- عالم، عبدالرحمن (1381). بنیادهای علم سیاست، تهران: نشر نی.
- عمید زنجانی، عباسعلی (1367). فقه سیاسی، تهران: امیرکبیر.
- فتاحی اردکانی، محسن، مسعودنیا، حسین و امام جمعه زاده، سیدجواد (۱۳۹۷). «تحلیل مفهوم قدرت و منابع تشکیل‌دهندة آن از دیدگاه جوزف نای» دوفصلنامه مطالعات قدرت نرم، دوره 8، شماره ۱۸، صص، ۱۵۲-۱۳۰.
- فضل الله، سیدمحمدحسین (1419 ق). تفسیر من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک للطباعة و النشر.
- قائمى، على (1380). خانواده و نقش بنیادین آن، تهران: سازمان ملى جوانان.
- قرشی، سیدعلی اکبر (1354). قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
- کریمى، یوسف (1378). روان‌شناسى شخصیت، تهران: مؤسسه نشر ویرایش.
- مارکس، کارل و فردریش انگلس (1359). مانیفست حزب کمونیست، ترجمۀ هرمزان محمدپور، تهران، حزب تودۀ ایران.
- المتقى الهندى، کنزالعمال (975 م). چاپ مؤسسه الرساله، ج ۱۱، بیروت: لبنان.
- مجلسی، محمدباقر (1403 ق). بحار الانوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، تحقیق سید ابراهیم میانجی و محمدباقر بهبودی، بیروت: دار احیاء التراث العربی، مؤسسة الوفاء.
- مصباح، محمدتقی (1384). اخلاق در قرآن، قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
- مطهری، مرتضى (1372). مجموعه آثار. (ج 2-23). تهران: انتشارات صدرا.
- مطهری، مرتضی (1372). تعلیم و تربیت در اسلام، تهران: نشر صدرا، چاپ بیست و دوم.
- معین، محمد (1360). فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.
- مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه، تهران: دارالکتب الاسلامیه، ج 25.
- نای، جوزف اس (1389). قدرت نرم؛ ابزارهای موفقیت در سیاست بین الملل، ترجمۀ محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
- نوابى نژاد، شکوه (1380). مشاوره ازدواج و خانواده درمانى، تهران: انجمن اولیا و مربیان.
- نورى، مهدى (1368). رشد و تکامل شخصیت، کرج: دانشگاه آزاد اسلامى.
)