نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترا علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

2 استاد و عضو هیئت علمی علوم قرآن و حدیث دانشگاه علوم اسلامی رضوی، مشهد، ایران

چکیده

«سهم تألیف قلوب» که در آیه ۶۰ سوره توبه به آن تصریح شده است، همچون دیگر دستورات الهی دارای اهداف و حکمت‌هایی است که بررسی آن راهگشای حلّ بسیاری از موضوعات اعتقادی، اقتصادی، اجتماعی و سیاسی نظام و جامعه اسلامی است و قدرت نرمی برای حکومت اسلامی در راستای پیشبرد اهداف آن به جهت تأمین مصالح و منافع امت اسلامی به‌شمار می‌رود. در این مقاله به روش تحلیلی توصیفی و به استناد منابع کتابخانه با بهره گیری از روایات و نظریات مفسران و فقیهان جهان اسلام به بررسی حکمت‌ها و اهداف این حکم پرداخته شده است. از نگاه آنان، اهداف و حکمت‌های تشریع سهم تالیف قلوب عبارتند از: متمایل کردن دل‌ها به اسلام، تثبیت مسلمانان ضعیف‌العقیده، متمایل کردن مرزنشینان برای دفع دشمنان و جلب حمایت افراد و گروه‌های مختلف در راستای منافع دینی و ملی. از سوی دیگر، تردیدی نیست که تطمیع مالی برای دیندار کردن مردم، نمی‌تواند مورد تأیید اسلام باشد. از این رو، اهداف مذکور بایستی بازگشت به دو موارد داشته باشد تا شبهه پرداخت مال به هدف تطمیع مطرح نگردد؛ نخست جلب محبت به نفع اسلام و مسلمانان، و دوم: «ایجاد زمینه روحی» برای گرایش به اسلام.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The objectives of the legislation of "Talif Qulub" as the soft power of the Islamic government

نویسندگان [English]

  • Ehsan Nazari 1
  • Javad Irvani 2

1 Ph.D. student of Quran and Hadith Sciences, Razavi University of Islamic Sciences

2 Professor and member of the Faculty of Quranic and Hadith Sciences of Razavi University of Islamic Sciences

چکیده [English]

"The contribution of the hearts" which is specified in verse 60 of Surah Towba, like other divine commands, has goals and wisdom, the investigation of which is the solution to many religious, economic, social and political issues of the Islamic system and society, and a soft power for Advancing its goals is considered. In this article, the wisdom and goals of this ruling have been investigated using the descriptive analytical method and citing the library sources, using the traditions and opinions of commentators and jurists of the Islamic world.From their point of view, the goals and wisdom of the legislation of Sahem Taalif Qulub are: to incline the hearts to Islam, to stabilize weak-minded Muslims, to incline the border dwellers to repel enemies and to attract the support of various individuals and groups in line with religious and national interests. On the other hand, there is no doubt that financial bribery to make people religious cannot be approved by Islam. Therefore, the aforementioned goals must be returned to two cases so that the suspicion of paying money for the purpose of greed is not raised; First, attracting love for the benefit of Islam and Muslims, and second: "creating a spiritual foundation" for leaning towards Islam.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Compilation of hearts
  • purposes of Sharia
  • zakat
  • soft power
قرآن کریم. ترجمه آیت الله مکارم شیرازی.
ابن بابویه، محمد بن علی(1413ق). من لا یحضره الفقیه، چاپ دوم، قم: بی‌نا.
ابن حنبل، احمد بن محمد(1416ق). مسند الإمام أحمد بن حنبل، چاپ اول، بیروت: مؤسسة الرسالة.
ابن حیون، نعمان بن محمد مغربى(1385ق). دعائم الإسلام، چاپ دوم، قم، بی‌نا.
ابن قدامة، عبد الله بن أحمد(۱۳۸۸ق). المغنی، الطبعة الأولى، مکتبة القاهرة.
ابن منظور، محمد بن مکرم(۱۴۱۴ق). لسان العرب، چاپ سوم، بیروت، دار صادر.
ابن‏ابى‏حاتم، عبدالرحمن بن محمد(۱۴۱۹ق). تفسیر القرآن العظیم، چاپ سوم، ریاض: مکتبة نزار مصطفى الباز.
ابن‏عطیه، عبدالحق بن غالب(۱۴۲۲ق). المحرر الوجیز، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیة.
اردبیلى، احمد(۱۴۰۳ق). مجمع الفائدة و البرهان، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، اول.
ازهرى، محمد بن احمد(۱۴۲۱ق). تهذیب اللغة، چاپ اول، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
بحرانى، هاشم بن سلیمان(۱۴۱۵ق). البرهان، چاپ اول، قم: موسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة.
بحرانى، یوسف بن احمد بن ابراهیم(۱۴۰۵ق). الحدائق الناضرة، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
بخارى، محمد بن اسماعیل(۱۴۱۰ق). صحیح البخاری، چاپ دوم، قاهره: لجنة إحیاء کتب السنة
ثعلبى، احمد بن محمد(۱۴۲۲ق). الکشف و البیان، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث.
العربیجوادی آملی، عبدالله(۱۳۹۵). تسنیم، چاپ دوم، قم: مرکز نشر اسراء.
حلّى، ابن ادریس(۱۴۱۰ق). محمد بن منصور بن احمد، السرائر، چاپ دوم، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
حلّى، جعفر بن حسن(۱۴۰۷ق). المعتبر، چاپ اول، قم: مؤسسه سید الشهداء علیه السلام.
حلّى، جعفر بن حسن(۱۴۰۸ق). شرائع الإسلام، چاپ دوم، قم: مؤسسه اسماعیلیان.
حلّى، حسن بن یوسف(۱۴۱۴ق). تذکرة الفقهاء، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
حدیدی، حسین(۱۳۹۹). تجلی قدرت نرم در دعاهای صحیفه سجادیه، مطالعات قدرت نرم، 10(۲۳)، 179-207.
خمینى، سید روح‏الله(۱۳۸۹). صحیفه امام، چاپ پنجم، تهران: موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى (س).
راغب اصفهانى، حسین بن محمد(۱۴۱۲ق). مفردات ألفاظ القرآن، چاپ اول، بیروت: دار القلم.
راوندى، سعید بن هبه‏الله(۱۴۰۵ق). فقه القرآن، چاپ دوم، قم: کتابخانه عمومى حضرت آیت الله العظمى مرعشى نجفى (ره).
رحمانی تیرکلایی، حسین(1400). زمینه‌های ارتقاء کارکردهای سیاسی انقلاب اسلامی در جامعه، جامعه شناسی سیاسی انقلاب اسلامی، 2(4)، 187-204.
رضا، محمد رشید(۱۴۱۴ق). المنار، چاپ اول، بیروت: دار المعرفة.
رضی بهابادی، بی بی سادات؛ بهادری، آتنا و پورکاویان، زینب(1399). تحلیل مضمون آثار اقتدار ملی در بیانات آیت الله خامنه‌ای و مبانی قرآنی آن، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، 9(2)، 247-269.
رفیع، حسین؛ قربی، سید محمد جواد(۱۳۸۹). کالبدشکافی قدرت نرم و ابزارهای کاربردی آن، مطالعات راهبردی بسیج، 14(47)، 117-138.
رئیسی، مریم؛ نصراللهی کاسمانی، اکبر و خیامی، عبدالکریم(۱۴۰۱). جایگاه بازدارندگی رسانه‌ای در صدا و سیما و مولفه های قدرت نرم، مطالعات قدرت نرم، 12(31)، 55-73.
 زحیلى، وهبه(۱۴۱۱ق). التفسیر المنیر، دار الفکر - سوریه - دمشق، چاپ دوم.
زحیلى، وهبه(بی‌تا). الفِقْهُ الإسلامیُّ وأدلَّتُهُ، الطبعه الرابعه، دمشق، دار الفکر.
زمخشرى، محمود بن عمر(۱۴۰۷ق). الکشاف، چاپ سوم، بیروت، دار الکتاب العربی.
سبحانی فر، علی(1400). ارائه الگو دفاع نرم سیاسی جمهوری اسلامی ایران مبتنی بر گفتمان امام خامنه ای(مدظله العالی)، مطالعات دفاع مقدس، 7(3)، 69-89.
سها (بی‌تا). نقد قرآن، بی‌جا.
سلار دیلمی، حمزة بن عبد العزیز،(۱۴۰۴ق). المراسم، چاپ اول، قم: منشورات الحرمین
شریعتی، روح الله(۱۳۹۳). قواعد فقه سیاسی، چاپ دوم، تهران: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
شریف الرضی، محمد بن حسین(۱۴۲۲ق). المجازات النبویة، چاپ اول، قم.
شریف الرضی، محمد بن حسین(۱۴۱۴ق). نهج البلاغة، قم: موسسة دار الهجرة.
صادقى تهرانى، محمد(۱۴۰۶ق). الفرقان، چاپ دوم، قم: فرهنگ اسلامى.
ضابط‌پور، غلامرضا و قربی، محمدجواد(۱۳۹۰). جستارهایی در باب قدرت نرم و ارائه راهبردهای مقابله برای ایران، علوم سیاسی، 14(53)، 91-122.
طباطبایى، محمدحسین(۱۳۹۰ق). المیزان، چاپ دوم، بیروت: مؤسسة الأعلمی للمطبوعات
طبرسى، فضل بن حسن(۱۳۷۵). ترجمه تفسیر جوامع الجامع، مشهد: آستان قدس رضوى، بنیاد پژوهشهاى اسلامى، چاپ 1.
طبرسى، فضل بن حسن(بی‌تا). ترجمه تفسیر مجمع البیان، فراهانى - ایران - تهران، چاپ 1.
طوسى، محمد بن الحسن (الف)(۱۴۰۷ق). تهذیب الأحکام، چاپ چهارم، تهران.
طوسى، محمد بن الحسن (ب)(۱۴۹۷). الخلاف، چاپ اول، قم، دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
طوسى، محمد بن الحسن(۱۴۰۰ق). النهایة، چاپ دوم، بیروت، دار الکتاب العربی.
طوسى، محمد بن الحسن (بی‌تا). التبیان، چاپ اول، بیروت، دار إحیاء التراث العربی.
عاملى، زین الدین بن على،(۱۴۱۲ق). الروضة البهیة، چاپ اول، قم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
عراقى، آقا ضیاء الدین؛ على کزازى(۱۴۱۴ق). شرح تبصرة المتعلمین، چاپ اول، قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.
عریضى، على بن جعفر(۱۴۰۹ق). مسائل علیّ بن جعفر و مستدرکاتها - قم، چاپ اول.
عشریه، رحمان(۱۳۹۸). مبانی قرآنی رابطه امنیت و دیپلماسی در فقه سیاسی با رویکرد به قاعده امان، تالیف قلوب و الزام، حکومت اسلامی، 24(93)، 46-68.
عکبری، محمّد بن محمد بن نعمان (۱۴۱۳ق). المقنعة، چاپ اول، قم: کنگره جهانى هزاره شیخ مفید.
عیاشى، محمد بن مسعود(۱۳۸۰ق). تفسیر العیاشی، چاپ اول، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.
الغفیلی، عبدالله بن منصور(۱۴۳۰ق). نوازل الزکاة، الطبعه الاولی، ریاض: دار المیمان للنشر والتوزیع.
فخر رازى، محمد بن عمر(۱۴۲۰ق). التفسیر الکبیر، چاپ سوم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فراء، یحیى بن زیاد(۱۹۸۰م). معانى القرآن، چاپ دوم، قاهره: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
فراهیدى، خلیل بن احمد (۱۴۰۹ق). کتاب العین، چاپ دوم، قم: نشر هجرت.
فضل الله، محمد حسین(۱۴۱۹ق). من وحى القرآن، دار الملاک - لبنان - بیروت، چاپ 1.
فیض کاشانى، محمد محسن بن شاه مرتضى(۱۴۰۶ق). الوافی، چاپ اول، اصفهان.
قاسمى، جمال‏الدین(۱۴۱۸ق). محاسن التأویل، دار الکتب العلمیة، منشورات محمد علی بیضون - لبنان - بیروت، چاپ 1.
قرضاوی، یوسف(۱۳۹۳ق). فقه الزکاه، الطبعه الثانیه، بی‌جا: موسسه الرساله.
قرطبى، محمد بن احمد(۱۳۶۴). الجامع لأحکام القرآن، تهران: ناصر خسرو، چاپ 1.
قمى، على بن ابراهیم(۱۳۶۳). تفسیر القمی، چاپ سوم، قم: دار الکتاب.
قنبری، کبری(۱۳۹۴). مفهوم شناسی قدرت نرم در اسلامی، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، زمستان.
کلینى، محمد بن یعقوب(۱۴۰۷ق). الکافی، چاپ چهارم، تهران: الاسلامیه.
لطفی، اسدالله(۱۳۹۳). اصول و مبانی دینی حمایت از جنبش‌های آزادی بخش جهان با رویکردی بر آرای امام خمینی(س)، اندیشه سیاسی در اسلام، 2(2و3)، 121-144.
  مراغى، احمد مصطفى(بی‌تا). تفسیر المراغى، دار الفکر - لبنان – بیروت، چاپ 1.
مرتضى زبیدى، محمد بن محمد (۱۴۱۴ق). تاج العروس، چاپ اول، بیروت، دار الفکر.
مغنیه، محمد جواد(۱۴۲۱ق). فقه الإمام الصادق علیه السلام، چاپ دوم، قم: مؤسسه انصاریان.
مقاتل بن سلیمان(۱۴۲۳ق). تفسیر مقاتل بن سلیمان، چاپ اول، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مکارم شیرازی، ناصر(۱۳۷۱). تفسیر نمونه، چاپ دهم، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
مهرنیا، حسینعلی(۱۳۹۹). قدرت نرم و کارکرد سازمان ملل متحد در سیاست خارجی آمریکا پس از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱، مطالعات قدرت نرم، 10(۲۲)، 389-409.
نجفى، محمد حسن(۱۴۰۴ق). جواهر الکلام، چاپ هفتم، بیروت: دار إحیاء التراث العربی
نراقى، مولى احمد بن محمد مهدى(۱۴۱۵ق). مستند الشیعة، چاپ اول، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.
نسائى، احمد بن على(۱۴۱۱ق). السنن الکبرى، چاپ اول، بیروت: دار الکتب العلمیة.
واقدی، محمد بن عمر(۱۴۰۹ق). المغازی، چاپ سوم، بیروت: اعلمى.