نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار روابط بین الملل دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

2 دانشجوی کارشناسی ارشد دیپلماسی و سازمان های بین المللی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

چکیده

رسانه‌ها مهم‌ترین و مؤثرترین ابزار انتقال اطلاعات در تحقق فرایند ارتباطات هستند. گروه‌هایی همچون داعش با فهم توانایی بالقوه رسانه‌ها در تأثیرگذاری بر افکار عمومی در سطح منطقه‌ای و بین‌المللی، اقدامات گسترده‌ای برای استفاده همه جانبه و جامع از رسانه‌ها داشته و برای توجیه اقدامات و مشروع نشان دادن خلافت خود، از انواع مختلف رسانه‌ها و تکنیک‌های رسانه‌ای استفاده می‌کنند. ازاین‌رو هدف پژوهش حاضر بررسی تکنیک‌های رسانه‌ای داعش در القای قدرت را با استفاده از نظریه بازنمایی و روش تحلیل تماتیک است. روش گردآوری داده‌ها از نوع کتابخانه‌ای و روش تحقیق تحلیل مضمون بازتابی می‌باشد. سوال اصلی پژوهش حاضر این است که مضامین تکنیک‌های رسانه‌ای داعش در القای قدرت کدام‌اند؟ یافته‌های پژوهش با تمرکز بر تحلیل مضامین مجله دابق و رومیه نشان می‌دهد که داعش با بهره‌گیری هوشمندانه از تکنیک‌های رسانه‌ای رایج از چند طریق توانست در زمینه‌های مختلف قدرت نرم و سخت اعمال قدرت کند؛ داعش با استفاده از روایات و اسطوره‌های دینی، خلافت اسلامی را احیا کرده و با تقویت قدرت معنوی و متقاعدسازی، طیفی از مسلمانان سراسر جهان را با خود همراه ساخت. اعضای این گروه با ارائه ارزش‌های جهان‌شمول و هنجارهای مقبول مسلمانان، از آنها خواستند تا با «بیعت» و «هجرت» تحت لوای خلیفه قرار گرفته و جهاد کنند و یا با انجام عملیات های تروریستی قدرت داعش را در سراسر جهان به نمایش بگذارند. از دیگر مقولات مهم در این بررسی توجه زیاد داعش در بازنمایی قدرت نظامی و امنیتی، مجازات، قدرت اقتصادی، قدرت سازماندهی، خدمات امور اجتماعی و رفاهی بوده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Thematic analysis of ISIL media techniques in inducing power; A case study of Dabaq and Romans

نویسندگان [English]

  • mehdi Abbaszadeh Fathabadi 1
  • Faezeh Rahimi Moghadam 2

1 Associate Professor of Shahid Bahonar University of Kerman

2 Shahid Bahonar University of Kerman

چکیده [English]

Mass media are the most important and the most effective means of information transfer in the process of the realization of communications . Groups like Daesh considering the ability of media in effecting the minds in regional and international levels, have used media and its related technics massively for legitimating their acts and especially their political system of governing(Khilafa). So the main purpose of the present research is analyzing the Daesh's media technics in exerting power on the base of representation theory and thematic analysis method. The main question of the article is what are the main themes of Daesh's media technics in exerting power? Finding of the research based on the thematic analysis of Dabeq and Rumiyah, magazines most important media that Daesh employs, shows that Daesh exerted hard and soft power in several realms via using smartly the media techniques; 24 media technics have been used in the texts analyzed in this article. Daesh revived Islamic Khilafa by using religious rhetoric and myths and accompanied a significant range of Muslim people around the world via empowering virtual and convincing power. By presentation of universal values and norms, Daesh members asked Muslim people to join Islamic Khalifa via Hejra and Beyah and join to Holly War or terrorist acts to represent the daesh power across the world. Other elements analyzed in the research are focusing on the military power, punitive power, economic power and social and welfare services by Daesh.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Media technics
  • Daesh
  • Dabeq
  • Rumiyah
  • Power
پورسعید، فرزاد (1396). «(یادداشت راهبردی) گذار از «دابق» به «رومیه»؛ چرخش گفتمانی داعش از خلافت به جهاد»، فصلنامه مطالعات راهبردی، دوره20، شماره75، صص 168-159.
جنیدی، رضا (1389). تکنیک­های عملیات روانی و شیوه­های مقابله. مشهد: انتشارات به نشر.
خرمشاد، محمدباقر و کلهر، علیرضا (1399). «تغییر وضعیت داعش از خلافت حقیقی به خلافت مجازی، پابرجایی در اعتقادات تکفیری، انتقال عمده فعالیتها به شبکه­های اجتماعی»، مجموعه مقالات پیرامون ماهیت، ابعاد و آینده داعش، قم: دفتر انتشارات اسلامی.
ربیعی، علی و احمدزاده نامور، فرناز (1387). «نظریه بازنمایی رسانه­ای و تحلیل افکار عمومی متقابل آمریکایی­ها و ایرانی­ها»، فصلنامه دانش سیاسی، دوره 4، شماره 62، صص 62-77.
زورق، محمدحسن (1368). مبانی تبلیغ. تهران: انتشارات سروش.
سلطانی­فر، محمد و هاشمی، شهناز (1382). پوشش خبری، تهران: سیمای شرق.
شریفی، سید مهدی و شاهینی، زینب (1395). «بررسی ابزارها، تاکتیک­ها و رویکردهای رسانه­ای گروه تروریستی داعش»، پژوهشنامه رسانه بین­الملل، دوره1، شماره1، صص262-239.
شیخ­زاده، محمد و بنی­اسد، رضا (1399). تحلیل مضمون مفاهیم، رویکردها و کاربردها، تهران: لوگوس.
عراقچی، عباس و جوزانی کهن، شاهین (1396). «بهره برداری داعش از فضای مجازی»، فصلنامه روابط خارجی، دوره 9، شماره 1، صص175-141.
کازنو، ژان (1376). جامعه­شناسی وسایل ارتباط جمعی، ترجمه باقر ساروخانی، تهران: انتشارات اطلاعات.
کتلین، برادن و شلی، فرد (1383). ژئوپولوتیک فراگیر. ترجمه علی­رضا فرشچی، تهران: انتشارات دوره عالی جنگ.
کریمی­نیا، پریسا (1384). «تجزیه و تحلیل تبلیغات و ضد تبلیغات در عملیات روانی»،  فصلنامه عملیات روانی، دوره سوم، شماره 10، صص.385-348.
کمالی، یحیی (1397). «روش شناسی تحلیل مضمون و کاربرد آن در مطالعات سیاستگذاری عمومی»، فصلنامه سیاستگذاری عمومی، دوره4، شماره2، صص208-189.
گیویان، عبدالله و سروی زرگر، محمد (1388). «بازنمایی ایران در سینمای هالیوود»، فصلنامه­ی تحقیقات فرهنگی، دوره 2، شماره 8، صص 177-147.
لازار، ژودیت (1380). افکار عمومی، ترجمه مرتضی کتبی، تهران: نشر نی.
متفکر، حسین (1381). جنگ روانی.  قم: انتشارات زمزم هدایت.
محمدپور، احمد (1388). «تحلیل داده­های کیفی؛ رویه­ها و مدل­ها»، مجله انسان­شناسی (فصل­نامه انسان­شناسی)، دوره2، شماره 10، صص160-127.
محمدی نجم، سید حسین (1384). «متقاعدسازی و افکار عمومی در رسانه­های غرب»، فصلنامه عملیات روانی، دوره 3، شماره 9.
مرادی، حجت­الله (1389). قدرت و جنگ نرم از نظریه تا عمل، تهران: نشر ساقی.
مهدی­زاده، سید محمد (1387). رسانه­ها و بازنمایی، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه­ها.
مهرداد، هرمز (1380). نظریات و مفاهیم ارتباط جمعی. تهران: انتشارات مهرداد.
نای، جوزف (1387). قدرت نرم، ابزارهای موفقیت در سیاست بین‌الملل، ترجمه محسن روحانی و مهدی ذوالفقاری. چاپ دوم. تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
نجات‌پور، مجید ، میلانی،جمیل و نجاتی، سیدعلی (1393). «پدیده داعش و شگردهای رسانه‌ای»، فصلنامه رسانه و امت، دوره1، شماره1، صص93-89.       
هاموند، فیلیپ (1390). رسانه، جنگ، پست مدرنیته، ترجمه:علیرضا آرزو، تهران: ساقی.
ویلیامز، کوین (1386). درک تئوری رسانه­ها، ترجمه رحیم قاسمیان، تهران: ساقی.
Braun V. &, Clarke V. (2013) Thematic analysis. In A. C. Michalos (Ed), Encyclopaedia of Quality of Life and Well-being Research, New York: springer.
Calvert, Ben, Casey, Neil, Casey, Bernadette, French, Liam, Lewis, Justin. (2002) Television Studies: the key concepts, London: Routledge.
Clarke, V. Braun, V.   & Gray, D. (Eds.) (2017). Collecting qualitative data: A practical guide to textual, media and virtual techniques. Cambridge: Cambridge University Press.
Dabiq (2014, December) “Al Qa'idah of Waziristan: A Testimony from Within”, Issue 6, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2014, July) “The Flood”, Issue 2. Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2014, June) “The Return of Khilafah”, Issue 1, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2014, November) “Remembering and Expanding”, Issue 5, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2014, October) “The Failed Crusade”, Issue 4, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2015, January) “From Hypocrisy to Apostasy”, The Extinction of the Grayzone", Issue7, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2015, June) “The Law of Allah or the Laws of Men”, Issue 10, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2015, March) “Shari'ah Alone Will Rule Africa”, Issue 8, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2015, May) “They Plot and Allah Plots”, Issue 9, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2015, November) “Just Terror”, Issue 12, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2015, September) “From the Battles of Al-Ahzāb to the War of Coalitions”,Issue 11, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2016, April) “The Murtadd Brotherhood”, Issue 14, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2016, January) “The Rafidah from Ibn Saba' to the Dajjal”, Issue 13, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Dabiq (2016, July) “Break the Cross”, Issue 15, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Gambhir, Harleen K. (2016) “Dabiq: The Strategic Messaging of the Islamic State”, Institute for the Study of War, August 15, Available at: http://www.understandingwar.org/sites/default/files/Dabiq%20Backgrounder_Harleen%20Final.pdf.
Hall, S. & Jhally, S. (2007) Representation & the Media, Northampton, MA: Media Education Foundation.
Hall, Stuart (1997) “The local and the global: globalization and Ethnicity”, Available at: http://depthome.brooklyn.cuny.edu/aod/Text/Hall.pdf
Novenario, Celine Marie I. (2014, March). Differentiating Al Qaeda and the Islamic State Through Strategies Publicized in Jihadist Magazines. Retrieved from Taylor & Francis Online:www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/1057610X.2016.1151679
Nye, J. S. (1990) “Soft Power”, Foreign Policy. No. 80: pp. 153–171.
Nye, J. S. (2011) The Future of Power. New York: Public Affairs.
Rumiyah (2016, February) Issue 6, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2016, January) Issue 4, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2016, January) Issue 5, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2016, November) Issue3, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2016, October) Issue 2, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2016, September/October) Issue1, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2017, April) “Among the Believers are Men, Shaykh Abu Sulayman Ash-Shami”, Issue 8, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2017, August) “It Will Be A Fire That Burns: The Cross And Its People In Raqqah”, Issue 12, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2017, July) “The Ruling on Ghanimah, Fay, and Ihtitab”, Issue 11, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2017, June) “The Jihad in East Asia”, Issue 10, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2017, March) “Establishing the Islamic State between the Prophetic Methodology and the Paths of the Deviants”, Issue7, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2017, May) “The Ruling on the Belligerent Christians”, Issue 9, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Rumiyah (2017, September) “Allah Cast Terror in to Their Hearts”, Issue 13, Raqqa: Al-Hayat Media Center.
Vergani, M., & Bliuc, A. (2015) The Evolution of ISIS Language: a Quantitative Analysis of the Language of the First Year of Dabiq Magazine. Retrieved from Sicurezza, Terrorismo.