نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 دانشیار گروه سیاست، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران.
2 پژوهشگر در حوزه علمیه قم، قم، ایران.
چکیده
در مکتب اسلام، بر تعاون و همکاری داوطلبانه، تاکید فراوان شده است که یکی از نقش‌ها و کارکردهای اساسی آن، همیاری شهروندان و نظام سیاسی در حل بحران‌ها است. این نوشته، به بررسی نقش تعاون سیاسی-اجتماعی در رویارویی با بحران‌ها از منظر اخلاق اسلامی می‌نگرد. در فرضیه بر این امر تاکید شده است که نقش اصل اخلاقی تعاون سیاسی-اجتماعی را می‌توان در اموری مانند شفقت به شهروندان، افزایش همبستگی، احساس برادری، گشایش‌گری در بحران‌ها، گسترش روحیۀ مسئولیت‌شناسی و مسئولیت‌پذیری و همکاری شهروندان و دولت اسلامی در دستیابی به عدالت اجتماعی جستجو کرد. این امر با بهره از روش فهم موضوعی استخراجی بر اساس چهار محور «واژگان مستقیم» تعاون، «واژگان ضمنی و التزامی»، «دلالت‌های سیاقی و معنایی-مفهومی» و «مفاهیم مخالف» انجام شده که به فهم شبکۀ معنایی و همه‌جانبۀ تعاون سیاسی-اجتماعی به عنوان یکی از مفاهیم عمده در اخلاق سیاسی اسلامی یاری می‌‌رساند، امری که تا کنون کمتر مورد توجه بوده است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The role of socio-political cooperation In dealing with crises from a moral point of view
نویسندگان [English]
- seyed Kazem Seyed Bagheri 1
- Mohammad Javad Talebi, Chahuki 2
1 Institute of Islamic Culture and Thought
2 Qom Seminary
چکیده [English]
In the school of Islam, there is a strong emphasis on cooperation and voluntary cooperation, one of the basic plans and functions of which is the cooperation of citizens and the political system in resolving crises. This article examines the role of socio-political cooperation in dealing with crises from the perspective of Islamic ethics. The hypothesis emphasizes that the role of the ethical principle of socio-political cooperation can be played on issues such as compassion for citizens, increased solidarity, a sense of brotherhood, openness to crises, a spirit of responsibility and accountability. He sought the cooperation of citizens and the Islamic State in achieving social justice. This was done using the method of thematic understanding of the extraction based on the four axes of "direct vocabulary" of cooperation, "implicit and obligatory vocabulary", "contextual and semantic-conceptual implications" and "opposing concepts" to understand the semantic network and all The socio-political cooperation aspect helps as one of the main concepts in Islamic political ethics, which has been less considered so far.
کلیدواژه‌ها [English]
- Socio-political cooperation
- takfal
- compassion
- social crisis
- semantic network
- قرآن کریم.
- نهج البلاغه.
- ابن‌منظور (1414). لسان العرب، بیروت: دار الفکر، سوم، جلد 13 و 14 و 10.
- احمدی‌میانجی، علی (1419). مکاتیب الرسول صلی الله علیه و آله و سلم، قم: دارالحدیث، چاپ اول، جلد 2.
- ازهری، محمدبن احمد، (1382). تهذیب اللغة، تهران: نشر صادق؛ جلد ۱۳.
- ایزوتسو، توشیهیکو (1374). خدا و انسان در قرآن، ترجمه: احمد آرام، تهران: نشر فرهنگ.
- آراسته‌خو، محمّد(1381). فرهنگ اصطلاحات علمی–اجتماعی، تهران: چاپخش.
- تمیمی‌آمدی، عبدالواحدبن‌محمد (1410). غررالحکم و دررالکلم، قم: دارالکتب الاسلامی، چاپ دوم.
- جوهرى، اسماعیل‌بن‌حماد (1410). صحاح العربیة، بیروت: دارالعلم، چاپ اول، جلد 6.
- حرانى، حسن‌بن‌على (1404). تحف العقول، قم: جامعه مدرسین، چاپ دوم.
- حرعاملى، محمدبن‌حسن (1409). وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل‌البیت (ع)، چاپ اول، جلد 12 و 16.
- حسینی‌زبیدی، سیدمحمدمرتضى (1414). تاج العروس من جواهر القاموس، بیروت: دارالفکر للطباعة، چاپ اول، جلد 13.
- خبرگزاری ایسنا، 13/3/1399، کد خبر: 99031307990
- خبرگزاری جمهوری اسلامی، 13/4/1399، کد خبر: 83840907
- خبرگزاری مهر، 24/4/1399، کد خبر 4947998
- خبرگزاری مهر، 31/3/1399؛ کد خبر 4953178
- دهخدا، علی‌اکبر (1373). لغت‌نامه دهخدا، تهران: مؤسسه انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول از دوره جدید.
- راغب اصفهانى، حسین‌بن‌محمد (1412ق). مفردات ألفاظ القرآن، بیروت: دارالعلم، چاپ اول.
- سوزنگر، سیروس (1383). اندیشه‌های سیاسی سیدقطب، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی.
- سیدباقری، سیدکاظم (1392). «راهبردهای عدالت سیاسی از منظر قرآن کریم»، فصلنامه سیاست متعالیه، دورۀ 1، ش2، (صفحات 7 تا 28)
- سیدقطب (1379). عدالت اجتماعی در اسلام، ترجمه محمدعلی گرامی و سیدهادی خسروشاهی، تهران: انتشارات کلبه شروق، چاپ 25.
- طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417ق). المیزان فی تفسیر القرآن، قم: دفتر انتشارات اسلامی جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، چاپ پنجم، جلد 12 و 4.
- طوسی، محمدبن‌حسن (1407). تهذیب الاحکام، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، جلد 6.
- علی بن موسی الرضا(ع) (1406). الفقه المنسوب الی الامام الرضا علیه‌السلام، مشهد: مؤسسه آل‌البیت علیه‌السلام، چاپ اول.
- فراهیدى، خلیل‌بن‌احمد (1410). کتاب العین، قم: نشر هجرت، دوم، جلد 2 و 7.
- فولادوند، عزت‌الله (1385). «مفهوم شر در فلسفه هانا آرنت»، فصلنامه بخارا، شماره 58، صص 46 - 27.
- کلینی، محمدبن‌یعقوب (1407). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، جلد 2.
- کوئن، بروس (1387). مبانی جامعه‌شناسی، ترجمه: غلام‌عباس توسلی، تهران: سمت، 1387، چاپ بیست‌و یکم.
- کاشفى سبزوارى، حسین بن على(1369). مواهب علیه تحقیق: سیدمحمدرضا جلالى نائینى؛ تهران: سازمان چاپ وانتشارات اقبال.
- اللیثی الواسطی، علی‌بن‌محمد (1376). عیون الحکم و المواعظ، قم: دارالحدیث، چاپ اول.
- مجلسی، محمدباقر (1403). بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، چاپ دوم، جلد 71.
- مصباح یزدی، محمد تقی (1388). اخلاق در قرآن، نگارش و تحقیق: محمدحسین اسکندری، قم: انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره)، جلد3.
- مصطفوى، سیدحسن (1402). التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران: مرکز الکتاب للترجمة و النشر، چاپ اول، جلد 10.
- مطهری، مرتضی (1396). جامعه و تاریخ، تهران: انتشارات صدرا، چاپ سی و سوم.
- مظفر، محمدرضا (1375). اصول الفقه، قم: نشر اسماعیلیان، چاپ پنجم، جلد 1.
- مکارم شیرازی، ناصر (1385). دایره المعارف فقه مقارن؛ قم: مدرسه امام علی بن ابیطالب (ع).
- مکارم شیرازی، ناصر و همکاران (1382). اخلاق در قرآن، قم: موسسه الامام علی بن ابیطالب علیه السلام، جلد 3.
- ملکیان، مصطفی (1394). حدیث آرزومندی، تهران: نشر نگاه معاصر، چاپ اول.
- ملکیان، مصطفی (1395). اخلاق کاربردی، https://cgie.org.ir/fa/news/140999
- نوری، حسین‌بن‌محمد‌تقی (1408). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم: مؤسسه آل‌البیت (ع)، چاپ اول، جلد 9.
- Seeger, M. W.; Sellnow, T. L.; Ulmer, R. R. (1998). "Communication, organization and crisis". New York: Communication Yearbook, no. 21
)