TY - JOUR ID - 41408 TI - از ژئوپلیتیک دولت‌محور، به ژئوکالچر تمدن محور؛ خاورمیانه عرصه نبرد تمدن‌ها JO - فصلنامه علمی مطالعات قدرت نرم JA - SPBA LA - fa SN - 2322-5580 Y1 - 2014 PY - 2014 VL - 4 IS - 10 SP - 123 EP - 142 KW - جمهوری اسلامی ایران KW - تمدن اسلامی KW - بیداری اسلامی KW - خاورمیانه KW - ژئوپلیتیک KW - ژئوکالچر DO - N2 - سیر تحول نظریاتی که در مورد نقش پهنه‌های جغرافیایی در سیاست داخلی و بین‌الملل مطرح شده است، قدمتی بیش از یک قرن دارد. این نظریات که در بدو امر حالتی کاملاً ژئوپلیتیک داشت، اکنون در قرن بیست و یکم با در نظر گرفتن رویکردهای فرهنگی و نقش فرهنگ در سیاست بین‌الملل، در دستور کار علوم اجتماعی و سیاسی از سویی و از سوی دیگر سیاست‌های عملی قرار گرفته است. سیر گذار این نظریات را می‌توان از ژئوپلیتیک به ژئوکالچر ترسیم نمود که در همه این نظریات، منطقه خاورمیانه و جهان اسلام نقشی پررنگ در آن‌ها داشته است. مساله اصلی مقاله این است که نقش ایران به عنوان یکی از کشورهای مهم اسلامی در این سیر تحول چیست؟ موقعیت کنونی ایران در عرصه تمدن اسلامی در کشمکش با سایر رقبای اسلامی آن از یکسو و نقش آن در نزاع با کشورهای نماینده سایر تمدن‌ها و به طور ویژه تمدن غرب به رهبری آمریکا چیست؟ با استفاده از روش اسنادی و مطالعات کتابخانه‌ای نشان داده‌ایم که با فروپاشی قدرت‌هایی نظیر مصر و عراق، جبهه نبرد درون تمدن اسلامی به رقابت میان ایران و عربستان رسیده و ایران به سوی کسب نمایندگی تمدن اسلامی پیش می رود و از سوی دیگر، تمدن اسلامی با محوریت ایران تبدیل به رقیبی جدی برای ایالات‌متحده آمریکا شده است. UR - https://www.spba.ir/article_41408.html L1 - ER -